Yazın sıcakların artmasıyla birlikte sağlığımıza biraz daha özen göstermeliyiz. Yaz mevsiminin en sıcak günlerine doğru ilerliyoruz. Sıcaklar arttıkça sağlık konusunda yaşayabileceğimiz riskler de artıyor. Yükselen sıcaklıklar kalbimizden damarlarımıza, tansiyonumuzdan psikolojimize her şeyimizi etkiliyor. Tüm bu risklerden nasıl korunacağız. Yaşlıların, çocukların, kalp sorunu olanların, diyabetlilerin kendisine daha çok özen göstermesi ve sağlık konusunda daha dikkatli olmaları gerekmektedir. Sıcaklar migreni tetikliyor. Ayrıca Özellikle hava ısındıkça yiyeceklerde mikroorganizmaların ürediğini, tavuk ve balığın zehirlenme açısından en riskli gıdalar olduğunu, gıda maddelerini bekletmeden hazırladığımız an yememiz gerekmektedir. klimanın da zaman zaman hastalık kaynağı olabileceğinden ;kişi kas spazmları, boyun tutulmaları gibi sorunlar yaşamak istemiyorsa soğuk havanın kendisine direkt temas etmemesini sağlamalı ve uyuduğu odada klimayı çalıştırmamalı.
Migreni olanlar ise sıcak havalarda damarların genişleyerek sinirlere baskı yapması migren ataklarını tetikleyebilir. Migren riski olan kişilerin ilaçlarını yaz aylarında aksatmamasını tavsiye ederim. Sıcaklarla birlikte kalp krizi geçirme ihtimali artıyor Sıcaklığın artması terlememize yol açarak sıvı kaybetmemize ve kan alışkanlığımızın azalmasına neden oluyor. Ayrıca artan ısı, dolaşım sistemimizi hızlandırarak kalbin çalışma hızını ve iş yükünü artırıyor. Bunlar sağlıklı insanda bile kalp krizi riskini artırırken; daha önce kalp krizi geçirmiş, stent takılmış veya damar tıkanıklığı olan kişiler için kalp krizi riskini çok daha fazla yükseltiyor.Bu kişiler yaz aylarında sıcaktan uzak durmalı, sıvı tüketimini artırma ve fiziksel eforu düşürme konusunda çok daha dikkatli olmalıdır. Kalp hastalarının artan sıcaklarda idrar söktürücü (diüretik) kalp ilaçları kullanmaları tansiyon düşüşlerine, fazla sıvı kaybına, ürenin yükselmesine ve böbreklerin zarar görmesine sebep olabiliyor. Bu nedenle bu kişilere sıcaklıkların arttığı günlerde diüretik olmayan bir kalp ilacı almaları veya ilaçlarının dozunu azaltmaları konusunda doktorlarına danışmaları tavsiye ederim. Kalp hastaları için sıcaklarda ağır yemekler yemek, yedikten hemen sonra egzersize başlamak kalp krizi açısından ciddi risk oluşturur. Tansiyon etkileniyor sıcak havalarda su ve tuz kaybı tansiyon düşüşlerine sebep olabiliyor. Yüksek sıcaklığın kalbi zorlaması ve metabolizmayı hızlandırması sonucu tansiyon yükselişiyle de karşılaşabiliriz. Anlık tansiyon düşüşlerinde su ve hafif tuzlu ayran içmek, ayakları havaya kaldırarak uzanmak işe yarıyor. Ama tansiyon uzun süre düşük kalırsa hastaneye gidilmelidir. Sıcaklara bağlı genel tansiyon düşüklüğü oluyorsa hastanın doktoruna danışarak ilaç dozlarını yeniden ayarlaması gerekiyor. Kişi aynı zamanda diyabet hastası değilse potasyum kaybı için üzüm, muz ve kayısı tüketimini artırabilir. Anlık yükselişlerde ise tansiyon ölçülmeli, çıkan değere göre dilaltı hapı alarak sağlık kuruluşuna gidilmeli.
Çocuklar ve yaşlılar en riskli grup 4 yaşın altındaki çocuklar ve 65 yaşın üzerindekiler sıcaklar konusunda çok hassaslar ve en riskli grupta yer alıyorlar. Bu nedenle bol sıvı almaları, 10.00-16.00 saatleri arasında açık havada dolaşmamaları ve sıcaklık arttıkça harcadıkları eforu düşürmeleri hayati önem taşıyor.Çocuklar şikayetlerini dile getiremedikleri için aileler bugünlerde çok dikkatli olmalı. Çocukta beklenmedik bir uyku hali, yorgunluk, bulantı gibi şikayetler olursa “Sıcaktandır” diye geçiştirmemek ve sıcak çarpması gibi ciddi bir problem olabileceğini düşünüp hemen doktora başvurmak önemlidir.Yaşlılarda “Sıcaklarda bol sıvı tüketin” uyarısı bazen tehlikeli olabiliyor.
Örneğin yaşlıda böbrek yetmezliği, kalp yetmezliği gibi sorunlar varsa bu kişilerde fazla su içmek sağlıkları açısından bir risk olabilir. Bu hastalar ne kadar sıvı ve tuz tüketeceklerine doktorlarına danışmadan karar vermemeli.
Diyabet hastaları sıcak havalarda deniz, havuz derken açlık sürelerini uzatabiliyor ve şeker düşüklükleriyle bu dönemde çok karşılaşıyoruz. Ayrıca sıcaklara bağlı sıvı kaybeden diyabet hastalarının metabolizmaları bozuluyor ve bu durum komaya varan sonuçlara neden olabiliyor. Sık sık, az az beslenin sıcak havalarda serinlemek için tatlı meyveler tüketen diyabet hastalarında şeker yükselmesine de bu dönemde sık rastlıyoruz. Şeker hastaları için yaz ayları boyunca sıvı alımına dikkat etmek, tatlı meyvelerden uzak durmak ve sık sık, az az beslenmek sağlık sorunu oluşturmama adına alınabilecek en iyi önlemlerdir.
Mikroorganizmaların hızlı çoğalma yetenekleri sayesinde uzun süre açıkta sergilenen besin maddelerinin tüketiciler için gıda zehirlenmesi potansiyeli oluşturduğunu unutmamak gerekir. Bu kadar çeşitli yollarla bulaşma potansiyeline sahip besin zehirlenmesi etkenlerini kolaylaştıran ortamlar olan piknik ve açık büfeler de gıda tüketimine karşı son derece dikkatli olmalıyız.Özellikle çocukların hazır gıdalardan uzak tutmaya çalışmalıyız. sıcak hava ,nem,besin maddeleri bakterilerin 12 saat içinde hızla çoğalarak milyonlara ulaşmasını sağlıyor. Sıcak ortamda veya açıkta kalan yiyecekler bu üremeyi çok daha hızlı şekilde gerçekleştirmektedir.Bu nedenle açıkta satılan yiyecekleri alırken ve tüketirken çok dikkatli olmak gerekir.
Dr. Murat COŞKUN
İl Sağlık Müdürü